Otyłość a cukrzyca

U osób z nieleczoną cukrzycą stężenie glukozy (cukru) w surowicy krwi może być kilkakrotnie wyższe niż u osób zdrowych. W cukrzycy typu 1 dzieje się tak ze względu na niedobór insuliny, która jest hormonem wytwarzanym przez trzustkę i która pomaga glukozie wniknąć do mięśni i innych tkanek. W cukrzycy typu 2 insulina jest zwykle wytwarzana w dużych ilościach, ale mięśnie nie są w stanie zareagować na jej działanie pobierając glukozę i wykorzystując ją do wytwarzania energii lub ją magazynując, stają się oporne na insulinę i na skutek tych mechanizmów wzrasta stężenie glukozy we krwi.

                               

Cukrzyca typu 1 lub cukrzyca insulinozależna

Cukrzyca typu 1 zwykle pojawia się u dzieci i jest spowodowana zniszczeniem komórek trzustki wytwarzających insulinę na skutek odpowiedzi autoimmunologicznej. Nadal nie wiemy dokładnie, dlaczego tak się dzieje, ale wiadomo, że najwyższe ryzyko istnieje u osób predysponowanych genetycznie i wydaje się prawdopodobne, że czynnikiem wyzwalającym mogą być infekcje wirusowe. Ten typ cukrzycy jest leczony za pomocą regularnych wstrzyknięć insuliny i jest nazywany cukrzycą insulinozależną.

Cukrzyca typu 2

Znana również pod nazwa “cukrzyca insulinoniezależna”, cukrzyca typu 2 do niedawna była wykrywana tylko u osób w średnim i starszym wieku. Jednak ostatnio jej częstość wyraźnie się zwiększa we wszystkich grupach wiekowych i obecnie jest rozpoznawana u coraz młodszych osób, w tym również u dzieci i nastolatków, i wtedy dotyczy przede wszystkim osób otyłych i z olbrzymią otyłością . Dotyczy to zarówno państw wysokorozwiniętych jak i rozwijających się. Rosnąca zapadalność na cukrzycę u dzieci jest zjawiskiem bardzo niepokojącym, ponieważ dzieci nie powinny na nią chorować i można jej przeciwdziałać za pomocą metod zapobiegawczych.

Oporność na insulinę 

Mięśnie niewrażliwe lub oporne na działanie insuliny nie mogą łatwo pobierać glukozy z krwi. Reaguje na to trzustka wytwarzając coraz więcej insuliny w mechanizmie rekompensacji. W sytuacji, gdy trzustka nie jest już w stanie odpowiedzieć na zwiększające się zapotrzebowanie na insulinę, dochodzi do zwiększenia stężenia glukozy we krwi i pojawia się cukrzyca. Zatem co pierwotnie powoduje oporność na insulinę?

Cukrzyco-otyłość

Od dawna wiadomo, że wystąpieniu cukrzycy typu 2 sprzyja nadwaga i otyłość i że otyłość jest stanem oporności na działanie insuliny. Szczególnie narażone na wystąpienie insulinooporności są osoby z otyłością centralną, u których tłuszcz gromadzi się przede wszystkim w brzuchu. Nie jest zbiegiem okoliczności, że częstość występowania cukrzycy typu 2 wzrasta wraz ze wzrostem częstości występowania nadwagi i otyłości. Zatem cukrzycę typu 2 można nazwać „cukrzyco-otyłością”.

Prozdrowotny styl życia 

Najbardziej istotne zalecenia dotyczące zapobiegania i leczenia cukrzyco-otyłości obejmują obniżenie ciężaru ciała oraz stosowanie regularnej aktywności fizycznej. Nawet umiarkowane obniżenie wagi ciała jest związane z istotnym obniżeniem oporności na insulinę i poprawą ogólnego metabolizmu. Stosowanie regularnego wysiłku fizycznego przynosi jednocześnie dwie korzyści – nie tylko ma kluczowe znaczenie dla regulacji wagi ciała ale również bezpośrednio poprawia wrażliwość na insulinę i usprawnia metabolizm glukozy, zwłaszcza w mięśniach.

Cukrzyca u kobiet ciężarnych

Istnieją przekonujące dowody, że cukrzyca, która pojawia się u kobiety podczas ciąży, zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia cukrzycy typu 2 w przyszłości u dziecka. Ponieważ otyłość jest istotnym i możliwym do modyfikacji czynnikiem ryzyka cukrzycy ciężarnych, ważnym zadaniem jest zapobieganie wystąpienia otyłości u kobiet w wieku rozrodczym.

Przede wszystkim zapobieganie

Cukrzyca jest chorobą wyniszczającą, która znacznie zwiększa ryzyko chorób serca, układu krążenia i nadciśnienia tętniczego. Niepokojący jest zwłaszcza wzrost częstości występowania cukrzycy typu 2 lub cukrzyco-otyłości u dzieci. Działania prewencyjne powinny mieć najwyższy priorytet i powinny być przede wszystkim nakierowane na zmniejszenie.