Celem leczenia cukrzycy jest:
●zapewnienie prawidłowego rozwoju płodu.
Uzyskanie prawidłowych wyników leczenia ma nierozerwalny związek z utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi matki (niedopuszczanie do za wysokich poziomów glukozy).
Najprostszą metodą kontroli jest oznaczanie poziomu cukru za pomocą glukometru (z kropli krwi uzyskanej z nakłutej opuszki palca).
Do właściwego monitorowania glukozy we krwi matki, konieczne są jej codzienne oznaczenia: na czczo oraz godzinę po każdym posiłku głównym (śniadaniu, obiedzie, kolacji).
Podstawowym elementem leczenia cukrzycy (uzyskania prawidłowych poziomów cukru we krwi) jest stosowanie odpowiedniej diety, która stanowi profilaktykę hiperglikemii.
Dieta z ograniczeniem węglowodanów łatwo przyswajalnych polega na świadomym, racjonalnym odżywianiu.
Prawidłowo skomponowany jadłospis, dostarcza wszystkich składników odżywczych, witamin, składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego rozwoju płodu.
Stosowanie się do zaleceń dietetycznych zapobiega powikłaniom u matki, zabezpiecza przed nadmiernym przyrostem masy ciała w ciąży oraz sprzyja prawidłowemu rozwojowi płodu.
ZALECENIA OGÓLNE
W ciąży w stosunku do okresu przedciążowego, zapotrzebowanie energetyczne wzrasta o około 300 kcal.
Dobowa podaż energii (kalorii) powinna być ustalana na podstawie prawidłowej masy ciała sprzed ciąży.
W ciąży dobowe zapotrzebowanie na energię wynosi ok. 2300-2500 kcal/dobę-ok. 35 kcal/kg należnej masy ciała.
Przy ustalaniu zaleceń dietetycznych w cukrzycy ciążowej, należy wziąć pod uwagę nie tylko dobową podaż energii, ale również dobową ilość wymienników węglowodanowych oraz indeks glikemiczny.
Wymiennik węglowodanowy został stworzony dla ułatwienia obliczania zawartości węglowodanów w diecie.
Jeden wymiennik węglowodanowy (1 WW) to taka ilość danego produktu wyrażona w gramach, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych przez organizm.
Dla ułatwienia, na końcu zaleceń zamieszczono tabele, w których przedstawiono ilości wybranych produktów, odpowiadające jednemu wymiennikowi węglowodanowemu.
W okresie ciąży dobowa ilość wymienników węglowodanowych powinna mieścić się w przedziale 19-21 jednostek.
Poszczególne posiłki powinny zawierać następującą ilość wymienników: śniadanie-4-5 jednostek, II śniadanie 2-3 jednostki, obiad-5 jednostek, podwieczorek-2-3 jednostki, kolacja -4 jednostki oraz posiłek przed snem 1-2 jednostki.
Ilość wymienników węglowodanowych przypadających na jeden posiłek nie powinna przekraczać 6 jednostek (wysokie ryzyko hiperglikemii).
Dieta kobiety ciężarnej składa się z częstych, ale nieobfitych posiłków.
Należy spożywać 6 posiłków dziennie: śniadanie, II, śniadanie, obiad , podwieczorek, kolacja,posiłek nocny (spożywany pół godziny przed pójściem spać).
Posiłki należy spożywać o stałych porach, w regularnych odstępach czasu.
SKŁAD DIETY
Dieta z ograniczeniem węglowodanów łatwo przyswajalnych zawiera wszystkie składniki niezbędne do prawidłowego rozwoju płodu.
●WĘGLOWODANY stanowią 50-55% dziennego zapotrzebowania energetycznego.
Podział węglowodanów:
-Węglowodany proste, które należy ograniczyć do minimum. Należą do nich: glukoza, cukier, miód, dżemy, ciastka, ciasta, cukierki, wyroby czekoladowe.
Węglowodany proste bardzo szybko przenikają przez barierę jelitową do krwioobiegu, powodują tym samym skoki glikemii, zwiększają ryzyko glikozurii (pojawienie się glukozy w moczu).
Owoce, soki owocowe, przetwory owocowe zawierają bardzo duże ilości węglowodanów łatwo przyswajalnych, dlatego należy spożywać je w ograniczonych ilościach (na wymienniki węglowodanowe) i tylko do godziny 18.
Soki owocowe należy pić rozcieńczone z wodą w stosunku 1:1 (pół szklanki soku+pół szklanki wody-nie więcej niż jedna szklanka tak rozcieńczonego napoju do jednego posiłku).
Uwaga: przeciwwskazane są słodziki oraz produkty, które zawierają je w składzie.
-Węglowodany złożone zawarte przede wszystkim w przetworach zbożowych: pieczywie pełnoziarnistym, makaronach pełnoziarnistych, grubych kaszach, ryżu brązowym, dzikim, płatkach owsianych, jęczmiennych, suchych nasionach roślin strączkowych.
Produkty zawierające węglowodany złożone należy spożywać w kontrolowanych ilościach, ponieważ również przenikają do krwi.
Mechanizm przenikania cukrów złożonych do krwioobiegu różni się od mechanizmu przenikania cukrów prostych. Węglowodany złożone uwalniane są stopniowo, dlatego też nie powodują skoków glikemii, wzrost poziomu glukozy po ich spożyciu jest znacznie mniejszy (w porównaniu z węglowodanami prostymi).
Produkty zawierające węglowodany złożone powinny wchodzić w skład każdego posiłku.
-Węglowodany nieulegające strawieniu: błonnik pokarmowy.
Błonnik pokarmowy opóźnia wchłanianie glukozy. Produkty bogate w błonnik nie powodują skoków glikemii, poprawiają perystaltykę jelit.
●BIAŁKA stanowią 20% całkowitego zapotrzebowania energetycznego.
Połowa zapotrzebowania na białko, powinna być pokryta przez białko pełnowartościowe pochodzenia zwierzęcego (chude mięso, ryby, jaja, mleko i przetwory mleczne).
Bardzo ważne, aby produkty pochodzenia zwierzęcego zawierały niską zawartość tłuszczu.
●TŁUSZCZE stanowią 30% całkowitego dobowego zapotrzebowania energetycznego.
W diecie osób chorych na cukrzycę ogranicza się podaż tłuszczów zwierzęcych na korzyść tłuszczów roślinnych oraz kwasów omega 3 (działających ochronnie na układ sercowonaczyniowy, stosowanych w prewencji wielu chorób).
Ze względu na specyficzną gospodarkę hormonalną (hormony łożyskowe), kobiety ciężarne z cukrzycą powinny unikać produktów/potraw tłustych. Tłuszcze również zamieniane są na glukozę, co skutkuje hiperglikemią opóźnioną.
PRZYRZĄDZANIE POTRAW
Wskazane są następujące techniki kulinarne: gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie w folii lub pergaminie, duszenie w sosie własnym bez obsmażania, grillowanie (wyłącznie na tackach). Smażenie jest przeciwwskazane.
Produkty zawierające bardzo małą ilość węglowodanów, które można spożywać w większych ilościach (bez potrzeby liczenia wymienników węglowodanowych).
-chude mięsa (indyk, kurczak, cielęcina, królik), wędliny, ryby.
Produkty niewskazane w cukrzycy:
-cukier, miód, dżemy, marmolady, słodycze, ciasta, lody,
-tłuste mleko, tłuste przetwory mleczne, dosładzane przetwory mleczne,
-majonez,
-owoce morza,
-tłuste mięsa i wędliny (wieprzowina, baranina, kiełbasy wieprzowe, salceson, salami,
słonina, boczek, smalec, podroby, gęś, kaczka),
-pieczywo słodzone (miód, karmel, owoce suszone),
-owoce kandyzowane, owoce suszone,
-słodkie soki, syropy, słodzone płyny,
-słodzone koktajle mleczne,-napoje alkoholowe.
INDEKS GLIKEMOCZNY
Indeks glikemiczny to lista produktów uszeregowanych według tego, jak szybko po ich spożyciu rośnie we krwi stężenie cukru (glukozy). Indeks ten zwany jest również wskaźnikiem glikemicznym.
Im wyższa wartość IG danego produktu, tym wyższy poziom cukru we krwi po spożyciu tego produktu. Produkty o wysokim indeksie glikemicznym powodują nagły wzrost poziomu cukru we krwi. Powolne przyswajanie i stopniowy wzrost oraz spadek poziomu cukru we krwi po spożyciu produktów o niskim indeksie glikemicznym, ułatwia kontrolę poziomu cukru we krwi u osób chorych na cukrzycę. Jest to również zalecane dla osób zdrowych, ponieważ powoduje mniejsze wydzielanie hormonu insuliny. Wolne przyswajanie pozwala ograniczyć napady głodu. Najkorzystniejsze do spożycia są produkty, których IG nie przekracza 50 (tzw. dobre węglowodany).
Wyróżnia się trzy progi wartości IG:
· niski IG, tj. <50
· średni IG, tj. między 50 a 75
· wysoki IG tj. >75
W cukrzycy ciążowej zaleca się spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym
Cebula - 15
Cukinia - 15
Cykoria - 15
Czarna porzeczka - 15
Fasolka szparagowa - 15
Grzyby - 15
Kiełki (fasoli mung, soi) - 15
Kiszona kapusta - 15
Ogórek - 15
Oliwki - 15
Orzechy i migdały - 15
Papryka (czerwona, zielona, żółta) - 15
Por - 15
Seler naciowy - 15
Soja, tofu - 15
Szparagi - 15
Warzywa zielono listne - 15
Bakłażan - 20
Czereśnie - 20
Czekolada gorzka (70% kakao) - 25
Czerwona porzeczka - 25
Owoce jagodowe - 25
Pestki z dyni - 25
Wiśnie - 25
Zielona soczewica - 25
Ciecierzyca gotowana - 30
Czerwona soczewica - 30
Czosnek - 30
Mleko sojowe - 30
Morele świeże - 30
Owoce cytrusowe - 30
Pomidory - 30
Twaróg chudy- 30
Amarantus - 35
Fasola - 35
Brzoskwinie, nektarynki - 35
Dziki ryż - 35
Groszek zielony świeży- 35
Jabłka świeże- 35
Jogurt naturalny - 35
Nasiona (siemie lniane, słonecznik) - 35
Pomidory suszone - 35
Seler surowy (korzeń) - 35
Śliwki - 35
Pieczywo chrupkie – 35
Chleb i makaron razowy - 40
Fasola z puszki - 40
Kasza gryczana - 40
Makaron al dente - 40
Otręby, płatki owsiane surowe - 40
Ananas (świeży) - 45
Kasza jęczmienna pęczak - 45
Płatki śniadaniowe pełnoziarniste - 45
Ryż brązowy - 45
Zielony groszek z puszki - 45
Żurawina - 45
Chleb orkiszowy - 50
Kiwi - 50
Kuskus - 50
Ryż basmati - 50
Indeks glikemiczny produktów wzrasta podczas obróbki mechanicznej (obieranie owoców/warzyw ze skórki, rozdrabnianie, ścieranie na tarce, miksowanie) i termicznej (gotowanie, pieczenie, smażenie), dlatego zalecane jest spożywanie produktów jak najmniej przetworzonych.
PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS
Kanapki z wędliną
-chleb żytni (3 kromki),
-olej roślinny (kilka kropli),
-wędlina drobiowa (3-4 plastry),
-pomidor (1 duży),
-cebula (1 plaster),
-szczypiorek (2 łyżeczki),
Woda mineralna
II śniadanie 3 WW ~280 kcal
Kanapki z twarogiem
-pieczywo chrupkie (3 kromki),
-ser biały chudy (100g),
-rzodkiewka, papryka (150g)
-woda mineralna
Obiad 5 WW~600 kcal
Zupa ogórkowa
-mięso drobiowe (50g),
-włoszczyzna tarta (3 łyżki),
-ogórek kiszony (2 średnie),
-mleko lub jogurt naturalny,
-przyprawy
Gołąbki w sosie pomidorowym
(2 sztuki)
-mięso z indyka lub kurczaka
(50g),
-ryż brązowy (2 łyżki),
-jajko (1 szt.),
-kapusta biała (2 liście),
-tarty chleb żytni (½ kromki),
-koncentrat pomidorowy (1 łyżka),
-przyprawy
Ziemniaki (2 małe)
Podwieczorek 3 WW~280
-maliny (¾ szk.),
-jagody (1/2 szk.),
-jogurt naturalny (170 ml),
-orzechy włoskie (3 sztuki)
Kolacja 4 WW~450 kcal
Kanapki
-chleb pełnoziarnisty (2 kromki),
-olej roślinny (kilka kropli),
Sałatka z tuńczyka
-tuńczyk w sosie własnym (1/3
puszki),
-papryka (50g),
-kukurydza konserwowa (3
łyżeczki),
-pomidor (1 mały),
Herbata bez cukru
Posiłek nocny 2WW~190 kcal
Kanapka z wędliną i serem
żółtym
-chleb pełnoziarnisty (1 kromka),
-olej roślinny (kilka kropli),
-wędlina drobiowa (2 plastry),
-ser żółty (1 plasterek),
-sałata, ogórek, rzodkiewka
Prześlij komentarz