OBJAWY
Wykwitem pierwotnym w trądziku jest zaskórnik.
Zaskórnik otwarty powstaje gdy ujście gruczołu łojowego jest otwarte. Widoczny jest ciemny czop złożony z łoju oraz obumarłych komórek. Zaskórniki otwarte są na szczycie ciemno zabarwione.
Zaskórnik zamknięty powstaje, gdy ujście gruczołu łojowego zostało zamknięte, a gromadzący się łój powoduje poszerzanie gruczołu. Zaskórniki zamknięte widoczne as jako białe punkty na skórze.
Najczęstsze lokalizacje zmian skórnych w trądziku: czoło, nos, fałdy nosowo-policzkowe, okolice głowy za uszami, okolice mostka, plecy (między łopatkami)
Powstający w zaskórnikach stan zapalny powoduje powstawanie wykwitów grudkowo-krostkowych, a następnie ropnych.
PRZYCZYNY
Trądzik pospolity jest często występującą chorobą skóry. Mniej lub bardziej nasilone zmiany skórne typowe dla trądziku pojawiają się niemal u wszystkich osób w okresie dojrzewania oraz u około 50% osób w trzeciej i czwartej dekadzie życia. U większości (około 85%) pacjentów trądzik pospolity ma postać łagodną, z tendencją do samoograniczenia. Około 15% pacjentów cierpi na ciężką postać trądziku, w wyniku której na skórze pozostają szpecące blizny i przebarwienia.
Rolę w rozwoju choroby odgrywa predyspozycja genetyczna, wpływ czynników hormonalnych, nasilone rogowacenie, rozwój łojotoku i zmiana składu łoju, kolonizacja gruczołów łojowych przez
bakterię Propionibacterium acncs oraz aktywacja odpowiedzi zapalnej.
Ostatnie lata przyniosły odkrycia rzucające nowe światło na etiopatogenezę trądziku pospolitego, powiązaniu poszczególnych czynników patogenetycznych i rolę diety w rozwoju i utrzymywaniu się objawów choroby.
Predyspozycja genetyczna wydaje się odgrywać istotną rolę w rozwoju choroby. Dzieci rodziców, którzy chorowali na ciężką postać trądziku mają zwiększone, w porównaniu z populacją ogólną, ryzyko rozwoju takiej postaci choroby. Testosteron, którego stężenie znacznie zwiększa się w okresie pokwitania, poprzez aktywację receptora androgenowego stymuluje przerost gruczołów łojowych i zwiększoną produkcję łoju o zaburzonym stosunku kwasów tłuszczowych. Stwarza to dogodne warunki do kolonizacji gruczołów łojowych przez bakterię Propionibacterium acnes, która namnaża się w nich intensywnie i tworzy biofilm. Efektem jest stan zapalny, łojotok oraz nasilone rogowacenie z zamknięciem mieszków włosowych, co prowadzi do wytworzenia zaskórników i grudek.
LECZENIE
W farmakoterapii trądziku stosuje się głównie leki działające miejscowo, o właściwościach hamujących rogowacenie i przeciwłojotokowych, przeciwbakteryjnych i antyandrogennych. Zastosowanie mają miejscowo działające retinoidy, antybiotyki (erytromycyna i klindamycyna), nadtlenek benzoilu, kwasy: azelainowy i salicylowy. Leki te często konfekcjonowane są w postaci preparatów łączonych. W cięższych postaciach stosuje się doustny retinoid: izotretynoinę, ogólnie działające antybiotyki oraz doustne leki antykoncepcyjne zawierające estrogeny.
POSTĘPOWANIE DIETETYCZNE
Związek nasilenia objawów choroby z dieta przez lata budził kontrowersje. . W świetle obecnych badań wydaje się, ze elementy diety charakterystycznej dla krajów zachodnich: węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym, rozgałęzione aminokwasy (leucyna, izolcucyna i wulina), nasycone kwasy tłuszczowe oraz spożycie mleka krowiego i jego przetworów, pełnią istotną rolę w rozwoju choroby. Wyżej wymienione składniki pokarmowe aktywują procesy patogenetyczne na poziomie czynników transkrypcyjnych regulujących syntezę białek odpowiedzialnych m.in. za syntezę tłuszczów i odpowiedź zapalną.
Dieta o wysokim ładunku węglowodanowym i indeksie glikemicznym prowadzi do hiperinsulinemii i zwiększonego stężenia insulinopochodnego czynnika wzrostu (IGF1). Podobne zmiany zachodzą również w okresie pokwitania, ciąży oraz w niektórych chorobach: otyłości, cukrzycy typu 2, zespole policyklicznych jajników czy niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby. Zarówno insulina, jak i IGF-l zwiększają syntezę androgenów i ich biodostępność oraz wrażliwość receptora androgenowego, co wpływa na nasilanie zmian skórnych. W badaniach klinicznych wykazano, że duża ilość cukrów prostych w diecie nasila objawy trądziku. Zastosowanie diety z przewagą produktów o niskim indeksie glikemicznym zmniejszało z kolei nasilenie objawów choroby.Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 wywierają działanie hamujące na nasiloną w trądziku syntezę tłuszczów w gruczołach łojowych. Z kolei kwas palmitynowy (nasycony kwas tłuszczowy) pobudza produkcję łoju. W badaniach klinicznych wykazano, że dieta uboga w ryby wiązała się z większym nasileniem zmian skórnych w trądziku pospolitym.
Mleko i jego przetwory zawierają znaczne ilości rozgałęzionych aminokwasów oraz tryptofanu. Aminokwasy rozgałęzione (leucyna, izoleucyna i walina) pobudzają syntezę tłuszczów w gruczołach łojowych oraz stymulują wydzielanie insuliny przez trzustkę. Tryptofan jest z kolei aminokwasem stymulującym wątrobową syntezę IGF-l.
Mleko zawiera ponadto znaczne ilości mikroRNA jednoniciowych cząsteczek RNA, regulujących ekspresję innych genów. Są one absorbowane przez komórki ludzkie i wpływają na ekspresję m.in. cytokin pozapalnych.
Wyżej wymienione mechanizmy mogą odpowiadać za stwierdzane w badaniach klinicznych niekorzystne działanie krowiego mleka na przebieg trądziku pospolitego. Efekt ten jest najsilniej wyrażony dla mleka odtłuszczonego.
ZALECENIA OGÓLNE
- należy odpowiednio pielęgnować skórę myć ją mydłem antybakteryjnym, stosować antybakteryjne preparaty myjące, roztwory spirytusowe
- należy często myć włosy, nie pozwali, aby włosy opadały na czoło i twarz
- Stosuj preparaty zawierające cynk oraz witaminy A, B2, B3, C oraz rutynę.
- nie wolno stosować agresywnych środków wysuszających i drażniących na skórę oraz używać kremów natłuszczających
- nie należy narażać się na sytuacyjnie stresujące
- oczyszczaj mechanicznie skórę w gabinetach kosmetycznych. Stosuj maseczki z borowiny, gliny jogurtu oraz peeling z otrębów migdałowych.
- wzbogać dietę o suszone morele, niesolone orzechy, nasiona, kiełki pszenicy, owoce awokado, ciecierzycę, soję fasolę,
- zrezygnuj z cukru, alkoholu, ciastek, półproduktów spożywczych, tłuszczów nasyconych, pełnotłustych serów, fastfoodów, zimnych i bardzo gorących potraw, ostrych przypraw oraz potraw ciężkostrawnych.
Prześlij komentarz