Zbyt duża masa ciała u kobiet w ciąży

W kilku krajach europejskich szacuje się, że ponad połowa dorosłej populacji ma nadwagę, a 20–30% jest otyłych [wskaźnik masy ciała (BMI)> 30 kg/m2]. Częstość występowania otyłości u kobiet w ciąży waha się od 1,8% do 25,3%. Otyłość w ciąży zasługuje na szczególną uwagę ze względu na jej wpływ zarówno na matkę jak i na dziecko. Matczyna otyłość wiąże się ze zwiększeniem ryzyka i powikłań w czasie ciąży, a nawet prowadzi do wyższego odsetka zgonów matki i dziecka w porównaniu z matkami bez otyłości.

Optymalny przyrost wagi w czasie ciąży 

Zapotrzebowanie na energię wzrasta w czasie ciąży, ale tylko w ostatnim trymestrze ciąży, i tylko o około 200 kcal dziennie. W konsekwencji nie ma potrzeby "jeść za dwoje". To dodatkowe zapotrzebowanie wzrasta do około 675 kcal dziennie w okresie laktacji, aby pokryć produkcję mleka. Badania wykazały, że najzdrowsza ciąża wiąże się ze wskaźnikiem BMI 23 kg/m2 przed okresem ciąży. Ilość kilogramów zdobyta podczas zdrowej ciąży jest jednak zmienna i zależy od masy ciała sprzed ciąży a także obecności obrzęków. 

Zalecenia w zakresie optymalnego przyrostu masy ciała w okresie ciąży są obecnie przedmiotem debaty. Światowa Organizacja Zdrowia wykazała, że optymalna masa urodzeniowa – 3.1–3.6 kg wiązała się z wzrostem masy ciała matki o 10–14 kg. Wytyczne amerykańskiego Instytutu Medycyny (the US Institute of Medicine) dla przyrostu masy ciała w ciąży sugerują, że kobiety w ciąży z powinny uzyskać przyrost 12.5–18 kg, te z normalną wagą 11.5–16 kg, z nadwagą 7–11.5 kg a otyłe kobiety w ciąży 5–9 kg.Szybka utrata masy ciała lub zła dieta w czasie ciąży są potencjalnie niebezpieczne, prowadząc do kwasicy ketonowej, co może być związane ze śmiercią dziecka w łonie matki lub upośledzeniem funkcji poznawczych później, w życiu dziecka. Matki, które nadmiernie ograniczają spożycie żywności w czasie ciąży mogą nieumyślnie narazić swoje dzieci na większe ryzyko otyłości.

Skutki otyłości w czasie ciąży 

Nadwaga lub otyłość przed i w trakcie ciąży zwiększa ryzyko powikłań w ciąży. Otyłe kobiety mają podwyższone ryzyko poronienia a ich dziecko rodzi się przed terminem lub przedwcześnie umiera. Ponadto, powikłania przy porodzie są często obserwowane jako konsekwencja otyłości matki, co zwiększa prawdopodobieństwo cięcia cesarskiego. Dodatkowe komplikacje u otyłych matek obejmują nadciśnienie i stan przedrzucawkowy, urodzenie dużego dziecka i cukrzycy ciążowej.
Otyłe kobiety napotykają także często trudności w inicjowaniu i utrzymaniu karmienia piersią.Ponadto, noworodki otyłych kobiet są bardziej narażone na wady wrodzone (np. rozszczep kręgosłupa, wady serca).Nadmierny przyrost wagi w czasie ciąży może również doprowadzić do trwałej otyłości. Warto tu podkreślić, że dla otyłych kobiet, ciąża daje możliwość zmian w kierunku zdrowszego odżywiania i lepszego stylu życia , jak również zdrowszych ciąż w przyszłości. Odpowiednia dieta i ćwiczenia fizyczne po porodzie może pomóc kobietom w utracie nadmiaru wagi po urodzeniu dziecka.

Otyłość matki, a późniejsze zdrowie dzieci 

Specyficzny stan metaboliczny matki może niekorzystnie wpływać na zdrowie potomstwa. Dziecko otyłej matki, poprzez narażenie na nieoptymalne odżywczo środowisko w łonie matki, może ucierpieć poprzez niewłaściwy rozwój. Ponadto, najnowsze badania wykazały, że to, co kobieta je, kiedy jest w ciąży może mieć wpływ na ryzyko otyłości jej dziecka, niezależnie od tego czy jest ona otyła czy szczupła, lub ile waży jej dziecko po urodzeniu. Dwa Projekty finansowane przez UE, EDEN (Study of pre- and early postnatal determinants of the child’s development and health) i EARNEST (Early Nutrition Programming Project) zajmują się badaniami nad tymi zagadnieniami.

Wnioski
Ciąża jest czasem newralgicznym pod względem odżywiania i zdrowia dla matki i dziecka.
Osiągnięcie optymalnej wagi przed ciążą i uzyskanie odpowiednich poziomów wagi w czasie ciąży jest rekomendowane dla bezpiecznego porodu zdrowego dziecka, a także dla przyszłego stanu jego zdrowia.