Utrata płynów i jej konsekwencje
Organizm ludzki w fizjologicznych warunkach wydziela różne ilości wody poprzez mocz, kał, pot i wydychane powietrze. W bardzo gorącym środowisku i podczas ćwiczeń fizycznych do utraty płynów może znacząco przyczynić się pocenie.
Pot to mieszanina płynów i elektrolitów, w tym zwłaszcza sodu. Jest wydzielany w sytuacji, gdy organizm wymaga ochłodzenia. Ilość dostarczonych płynów powinna równoważyć ilość wydzielanego potu, aby nie dopuścić do powstania warunków szkodliwych dla zdrowia czy utrudniających wykonywanie wysiłku fizycznego. U intensywnie trenujących sportowców wydzielanie potu wynosi zwykle 1–2,5 litra w ciągu godziny, ale w wyższej temperaturze otoczenia ilość potu przekraczająca 2,5 litra/godz. nie jest niczym niezwykłym.
Większość osób dobrze toleruje 2% utraty płynów w organizmie. Jeśli jednak taka utrata następuje w gorącym środowisku (temperatura powyżej 30 °C), to może ona oznaczać istotne ryzyko dla zdrowia.
Przy zmniejszeniu ilości płynów w organizmie (na przykład podczas intensywnego pocenia się), dochodzi do obniżenia objętości krwi, co powoduje zwiększenie jej lepkości. W takiej sytuacji zwiększa się obciążenie serca, które pompuje krew dla całego organizmu. W celu zrównoważenia tego efektu dochodzi do przyspieszenia częstości bicia serca, ale dostarczanie tlenu dla pracujących mięśni oraz usuwanie z nich dwutlenku węgła i zbędnych produktów reakcji metabolicznych pozostaje upośledzone. Utrata płynów może też doprowadzić do podwyższenia temperatury ciała, co jest związane ze zmniejszeniem aktywności wielu enzymów.
Wyniki badań wskazują, że naturalny odruch pragnienia nakazuje wypić w przybliżeniu tylko połowę ilości utraconych płynów. Zapewne uczucie pragnienia pojawia się dopiero po przekroczeniu 2% utraty płynów, co jest punktem granicznym dla prawidłowego wykonywania wysiłku.
Wyniki badań wskazują, że naturalny odruch pragnienia nakazuje wypić w przybliżeniu tylko połowę ilości utraconych płynów. Zapewne uczucie pragnienia pojawia się dopiero po przekroczeniu 2% utraty płynów, co jest punktem granicznym dla prawidłowego wykonywania wysiłku.
Znaczenie sodu w ponownym nawodnieniu
W celu ponownego nawodnienia organizmu (rehydratacji) powszechnie stosuje się wodę, rozcieńczone soki owocowe i napoje dla sportowców. Ponieważ sód znajduje się w traconym pocie w największych ilościach spośród wszystkich składników mineralnych, to niektóre napoje zawierają dodany sód oraz węglowodany. Jest to zgodne z zaleceniami Komitetu Naukowego ds. Żywności, które mówią, że przy rehydratacji podczas długotrwałego wysiłku fizycznego należy stosować sód (46- - 1150 mg/litr) oraz węglowodany (80 – 350 kcal/litr). Utrata sodu zapewne przyczynia się do powstawania skurczów mięśni i osłabienia ich siły. Strata sodu upośledza również wytwarzanie płynów w organizmie.
Zaleca się stosowanie napojów zawierających sód przy wysiłku dłuższym niż 2 godziny oraz przy każdym wysiłku związanym z silnym poceniem się. Stosowanie około 450 mg lub większych ilości sodu na godzinę ćwiczeń fizycznych jest niezbędne dla utrzymania właściwej objętości osocza krwi i stężenia sodu w osoczu. Taką ilość z łatwością zapewniają dobrze zbilansowane napoje zawierające węglowodany i elektrolity.
Podsumowanie
Prześlij komentarz