Żywienie w otyłości

poniedziałek, 4 sierpnia 2014

Jeśli jesteś mężczyzną o wzroście 180 cm i ważysz powyżej 100 kg lub kobietą o wzroście 160 cm i ważysz powyżej 77 kg, to znaczy, że jesteś otyły lub otyła. W ciągu ostatnich 20 lat w Wielkiej Brytanii częstość występowania otyłości u kobiet zwiększyła się z 8 do 16% a u mężczyzn z 6 do 13%.
Otyłość występuje wtedy, gdy wskaźnik masy ciała (Body Mass Index – BMI) przekracza 30. BMI oblicza się dzieląc aktualną masę ciała danej osoby (podaną w kilogramach) przez jej wzrost (podany w metrach) podniesiony do kwadratu (kg/m2). 

Dr Andrew Prentice z Centrum Badań Medycznych w Wielkiej Brytanii stwierdza „osoby otyłe charakteryzują się zwiększonym ryzykiem występowania wielu problemów zdrowotnych, takich jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca insulinoniezależna, wysokie stężenie cholesterolu i innych substancji lipidowych, chorób układu krążenia oraz raka piersi i jelita grubego”.
Eksperci oceniają, że otyłość wraz z pochodnymi problemami zdrowotnymi pochłania od 3 do 8% kosztów ochrony zdrowia w niektórych państwach Europy a ogólne koszty są podobne do kosztów leczenia chorób nowotworowych i AIDS.
70% mężczyzn i 80% kobiet prowadzi siedzący tryb życia
Chociaż do rozwoju otyłości mogą przyczyniać się uwarunkowania genetyczne, to w większości przypadków decydujące znaczenie odgrywają czynniki środowiskowe. Typowy dla Europejczyków sposób żywienia, charakteryzujący się wysoką energią i wysoką zawartością tłuszczów, wraz z siedzącym trybem życia, może prowadzić do otyłości. Dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy dostarczaniem energii pod postacią pożywienia a jej utratą pod postacią aktywności fizycznej. Ten niekorzystny trend dotyczy również dzieci i młodzież.
Osoby otyłe preferują produkty spożywcze o wysokiej zawartości tłuszczu. Ale tłuszcze, pomimo, że zawierają więcej kalorii niż węglowodany i białka, mają mniejsze własności sycące. Tłuszcze łatwo przyswajają się w organizmie, natomiast trudno się spalają, ponieważ organizm najpierw spala węglowodany.

Obecnej epidemii otyłości nie można wytłumaczyć wysokim spożyciem tłuszczów i wysoką energią dostarczaną z pożywieniem, ponieważ okazuje się, że to spożycie się zmniejsza. Eksperci winą obarczają nasilający się siedzący tryb życia. Sama aktywność fizyczna nie leczy otyłości ale ułatwia utlenianie („spalanie”) tłuszczów, które często jest upośledzone u osób otyłych.
Dr Prentice dodaje „połącz stosowanie diety z aktywnością fizyczną; to jest dobry sposób na pokonanie otyłości”. Dopóki nie zostaną podjęte kroki przeciwdziałające zwiększającej się częstości występowania otyłości, jej występowanie dwukrotnie się zwiększy we wczesnych latach nowego milenium. Otyłość jest wynikiem współdziałania wielu czynników. Należy do nich jedzenie powyżej potrzeb organizmu, niewystarczająca aktywność fizyczna, predyspozycje genetyczne, zaburzenia endokrynologiczne oraz inne zaburzenia zdrowia. Postępy dotyczące badań podstawowych nad otyłością zostały przedstawione podczas 18-ego Międzynarodowego Kongresu, który miał miejsce w Paryżu w dniach 29 sierpnia – 3 września bieżącego roku. Przewodniczący Kongresu, profesor Bernard Guy-Grand, (Hotel Dieu Paris) powiedział: “Powikłania i następstwa związane z otyłością, podobnie jak postaci otyłości, które niosą ze sobą większe ryzyko oraz sposoby rozpoznawania tych stanów uległy obecnie znacznej poprawie, nawet, jeśli ciągle pozostają przedmiotem dyskusji”. Leczenie otyłości i powiązanych z nią schorzeń – choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, cukrzycy oraz chorób zwyrodnieniowych układu kostnego zaczyna pochłaniać coraz większą część budżetu w państwach uprzemysłowionych.
Potrzeba wdrożenia działań w tym zakresie w skali globu ma kluczowe znaczenie dla każdej strategii mającej na celu zwalczenie tej choroby. Tymczasem w leczeniu otyłości mogą być pomocne nowe odkrycia naukowe:
  • Naukowcy odkryli leptynę, hormon wydzielany przez tkankę tłuszczową, który przekazuje do mózgu sygnały o ilości nagromadzonego tłuszczu. Niedobór leptyny może spowodować ciężką otyłość z towarzyszącymi zaburzeniami jedzenia i niedoborami hormonów przysadkowych. W przyszłości lektyna może stać się dla otyłości tym, czym insulina stała się dla cukrzycy, ale najpierw istnieje potrzeba przeprowadzenia wielu następnych badań.
  • W organizmie ludzkim wykryto obecność nowych rozszczepialnych białek. Są one podobne do odkrytych już wcześniej białek w tkance tłuszczowej u gryzoni. Białka rozszczepialne rozpraszają energię w postaci ciepła a nie w postaci aktywności mięśni, czy zachowując energię. Różnice pomiędzy poszczególnymi białkami mogą wyjaśniać różnice dotyczące wzrostu wagi ciała u osób stosujących taki sam poziom spożycia. To, co jest prawdziwe u niektórych myszy może być także prawdą w odniesieniu do ludzi. Prowadzone są dalsze badania w tym zakresie.
  • Powiększa się wiedza na temat złożonych substancji biorących udział w kontroli spożycia pożywienia. Znane jest już znaczenie substancji nazywanych monoaminami i niektórych substancji peptydowych. Obecnie wykryto nowe czynniki o budowie peptydów, białko agouti lub oreksyny, których mechanizm działania został już określony. Być może będą one podstawą dla wynalezienia nowych lekarstw mających znaczenie w leczeniu otyłości.
  • Podczas gdy hipotetyczny „gen otyłości” pozostaje nadal nieuchwytny, w badaniach określono szereg czynników genetycznych predysponujących do wystąpienia otyłości. Można się spodziewać, że badania prowadzone w przyszłości pozwolą na określenie różnych typów otyłości w związku z ich podłożem genetycznym. Być może pozwoli to opracowanie nowych narzędzi diagnostycznych i zindywidualizowanych strategii terapeutycznych. 

W czasie, gdy naukowcy pracują nad nowymi sposobami leczenia otyłości, Międzynarodowe Stowarzyszenie Badań nad Otyłością (ang. International Association for the Study of Obesity's - IASO) współpracuje z WHO nad trzyletnim programem działań w zakresie uczulenia rządów na rosnącą epidemię. Nacisk jest kładziony raczej na kontrolę nad wagą ciała niż na szybkiej utracie wagi w ciągu krótkiego okresu czasu. Profesor Stephan Rossner z Karolinska Institute w Sztokholmie i jednocześnie prezydent-elekt IASO mówi, „podkreślamy potrzebę wczesnego zwalczania problemu, należy zająć się problemami dotyczącymi nadwagi u dzieci oraz dokładnie przemyśleć nasze podejście do aktywności fizycznej i sposobu żywienia jako dróg zapewniających zdrowe i aktywne życie”. Zasadniczym krokiem dla zwalczania otyłości nadal pozostaje stosowanie zbilansowanego pożywienia oraz aktywność fizyczna.

Prześlij komentarz